2024 жылы «Бір ел – бір кітап» республикалық акциясы аясында оқу үшін көрнекті қазақ жазушысы, балалар әдебиетінің классигі Бердібек Ыдырысұлы Соқпақбаевтың шығармалары ұсынылды. Бердібек Соқпақбаевтың туғанына 100 жыл толуы ЮНЕСКО-ның атаулы күндер күнтізбесіне енгізілген.
Б.Ы. Сокпакбаев (15.10.1924 – 24.06.1991) – қазақстандық балалар жазушысы, ақын, сценарист. Алматы облысы Нарынкөл ауданы Қостөбе ауылында туған.
Оның балалық шағының қалай өткені жайлы «Балалық шаққа саяхат» (1960) повесінен білуге болады. Бала Бердібек анасынан 8 жасында айырылды және бұл қайғы оның өмірінің соңына дейін үлкен соққы болды. Соқпақбаев бала кезінде көп қиындық көрді, аштық пен ауыр еңбектің, қиындықтың тауқыметіне ұшырады. Дегенмен, ол өте білікті және қабілетті бала болып өсті. Бердібекті білім атты теңізге ағасы Сатылған әкелді, ол оның білімге деген сүйіспеншілігін тудырды.
Әскери қызметтен соң Б. Соқпақбаев Алматыдағы Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтының филология факультетін бітіріп, бірнеше жыл ауыл мектебінде мұғалім болып жұмыс істеді. Журналистикамен көп айналысты, «Қазақ әдебиеті», «Балдырған» газеттері мен журналдарының редакцияларында жұмыс істеді. «Қазақфильм» киностудиясында редактор болған. Ол үнемі балаларды тәрбиелеудің күрделі мәселелеріне алаңдады. Бердібек Соқпақбаев – білікті мұғалім, тәрбиеші. Содан болар бұл жағдай оның шығармаларының тақырыбын алдын-ала анықтап берді.
Бердібек Соқпақбаев жазушылық қызметін «Бұлақ» өлеңдер жинағынан бастады. Ол 1950 жылы шығып, бірден өз оқырмандарын тапты. Жазушының келесі кітаптары – «Чемпион» повесі 1951 жылы жарық көрді, «Алыс ауылда» (повесть, 1953), «Менің атым Қожа «(повесть, 1957),» Балалық шаққа саяхат» (повесть, 1960), «Өлгендер қайтып келмейді», «Сен қайдасың, Гаухар?» (повесть, 1966). 1952 жылдан – Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі.
Балалар әдебиетінің көрнекті өкілі Соқпақбаев «Менің атым Қожа» атты повестің арқасында танымал болды. Бұл туынды «Детская литература» баспасында шығып, содан кейін орыс тілінен әлемнің 68 тілінде шығарылды. Бұл повесть бойынша «Қазақфильм» киностудиясында көркем фильм түсіріліп, 1967 жылы Канн қаласында өткен Балалар мен жасөспірімдер фильмдерінің халықаралық фестивалінде арнайы жүлдеге ие болды.
Бердібек Соқпақбаевтың»Саран қаласының ОКЖ» КММ қорындағы кітаптары
2024 жылға арналған «Бір ел – бір кітап» акциясы аясындағы іс-шаралар жоспары
|
№ |
Тақырыбы. Мазмұны. Түрі |
Өткізілетін орны және күні |
Жауапты |
|
1 |
«Бердібек Соқпақбаев – 100 жылдық мерейтой» кітап сөресі жанындағы әңгіме |
24.01.2024 №4 КБ |
Федина С. |
|
2 |
«Ел болып оқимыз» тэйбл-talkі |
16.02.24 коворкинг |
Аменова О.
|
|
3 |
«Балалар әдебиетінің атасы» әдеби кеші |
16.02.2024 |
АйткожинаТ Мусина А. |
|
4 |
«Бердібек Соқпақбаевтың шығармаларындағы балалық шақ әлемі» әдеби-кітап вернисажы («Достық» клубы аясында) |
21.02.2024 БСЧ№1 |
Мирошникова Русева |
|
5 |
«Бір ел-бір кітап» акциясы аясында Наурыз мерекесіне арналған «Ортақ тағдырымыздың тарихы» атты қазақстандық кітап күні |
14.03.24 №2 ООК
|
Свиридова Е. Все сотрудн |
|
6 |
«Жазушы, классик, патриот» әдеби-танымдық туры |
19.03.24 «Ақ шанырақ» ЭМБ |
Свиридова Е. Клюева Л |
|
7 |
«Менің атым Қожа» балалар кітабы күні
|
27.03.2024 №4 КБ |
Федина С. |
|
8 |
«Біз оқитын кітаптар» әдеби панорамасы |
05.04.24 Саран қ. ІІБ |
Аменова О.
|
|
9 |
«Бердібек Соқпақбаев- балалар әдебиетінің классигі» жазушы бенефисі |
18.04.24 №1 ООК |
Мирошникова Ковшова |
|
10 |
Халықаралық кітап күніне арналған «Шығу тегіне оралу» дөңгелек үстелі |
20.04.24 №2 ООК |
Свиридова Е. все сотрудн. |
|
11 |
«Балалар әдебиетінің шыңы» кітап бенефисі («Достық» клубы аясында) |
16.05.2024 №1 ООК |
Мирошникова Русева |
|
12 |
«Кітап беттерімен» бейне-суреттемесі |
23.05.24 Әл.желілер |
Свиридова Е. Гельмутдинова А. |
|
13 |
«Балалық шаққа саяхат» атты дауыстап оқуы |
23.07.2024 №4 КБ |
Федина С. |
|
14 |
«Тамаша талант» көркем оқу кеші («Достық» клубы аясында) |
02.08.2024 №1 ООК |
Мирошникова Русева
|
|
15 |
Абай күні аясындағы «Қазақстанның әдеби глобусы» ақпарат күні |
10.08.24 №2 ООК |
Свиридова Е. Все сотрудн |
|
16 |
«Балалар әдебиетінің сүйікті жазушысы Бердібек Соқпақбаев» бейнеролигі |
24.08. 2024 Әл.желілер |
АйткожинаТ Мусина А. |
|
17 |
«Қазақстандық мерейгер кітаптар» буктрейлері |
20.09.24 ОКЖ сайты |
Лаухина О. |
|
18 |
Бердібек Соқпақбаевтың шығармаларындағы балалық шақ әлемі» атты әдебиеттерге шолу |
15.10.24 ОҚК |
Курманалина Ж. |
|
19 |
«Керемет талант – Бердібек Соқпақбаев» бейне танысу |
29.10.2024 №4 КБ |
Федина С. |
|
20 |
«Балалық шақ әлеміне саяхат» әдеби дилижансы («Достық» клубы аясында) |
30.10.2024 №1 ООК |
Мирошникова Русева |
2023 жылы «Бір ел – бір кітап» республикалық акциясы аясында ұйымдастыру комитеті оқуға кітап ретінде қазақ жазушысы Төлен Әбдікұлының шығармасын таңдады.
Төлен Әбдіқұлы 1942 жылы 4 қыркүйекте Қостанай облысы Жангелді ауданы Еңбек ауылында дүниеге келген. 1965 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірген.
1965-1970 жылдары «Қазақстан пионері» газетінде әдеби қызметкер болып жұмыс істеді. 1970-1977 жылдары «Жалын» баспасында бөлім меңгерушісі, бас редактордың орынбасары болды. 1977 жылы «Қазақфильм» киностудиясының бас редакторы болып жұмыс істеді. 1976-1986 жылдары-Қазақстан Коммунистік партиясы Орталық Комитетінің әдеби бөлімінің нұсқаушысы, сектор меңгерушісі, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы. 1994 жылы ҚР Президентінің көмекшісі болып жұмыс істеді. 1997 жылдан-Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Ішкі саясат бөлімі меңгерушісінің орынбасары.
Т. Әбдікұлының «Райхан» атты алғашқы әңгімесі жас жазушылардың «Таңертеңгі шық» (1964) әңгімелер жинағында жарық көрді. Әр жылдары «Горизонт» (1969), «Осенний лист» (1971), «Ақиқат» («Истина») (1974), «Айтылмаған ақиқат» («Невысказанная истина») (1979), «Өлі маусым» (1985) романдарының жинақтары жарық көрді, «Күн мен түннің теңелуі» (1985), «Ақшоқы қысы» (1987), «Таңдамалы» (1991), «Оң қол» (2002), «Парасат майданы» (2012). Т. Әбдіковтың жеке повестері мен әңгімелері орыс тіліне аударылып, «Ақиқат» (1980, 1981) жинағында жарық көрді.
Т. Әбдікұлының шығармашылығы терең рухани және философиялық мағынаға толы, оның шығармалары ойдың батылдығымен, бейнелі тілімен таң қалдырады.
Т. Әбдікұлы «Эллада батырлары» (1977) ежелгі грек мифтерін қазақ тіліне аударды. Республикалық театрлардың сахналарында Т.Әбдікұлының «Біз үшеу едік» (1985) пьесасы қойылды.
Отандық әдебиеттің дамуына қосқан зор үлесі үшін Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері ( 2002 ж.) құрметті атағы берілді, бірінші дәрежелі «Парасат», «Барыс» ордендерімен марапатталды.
«Бір ел – бір кітап-2023» іс-шаралар жүйесі
| № | Тақырыбы. Мазмұны. Түрі. | Өтк. күні мен орны | Жауапты |
| 1 | Әдеби мерейтойларға арналған және «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында » Есть имена и есть такие даты » әдеби саяхаты | 20.01.23Әл.желілер | Свиридова Е.Борщ Т. |
| 2 | «Т.Әбдікұлы – қазақ халқының рухани көшбасшысы» кітап көрмесі | 05.01.23 | Сазонова И. |
| 3 | «Ел болып оқимыз» атты «Жас толкын» клубы отырысы | 18.01.23 | Ленц И. |
| 4 | «Кітапхана-жетістік алаңы» зияткерлік пиар-акциясы | 20.04.2023№1 ООК | Мирошникова Алексейцева |
| 5 | «Мен өмірімді халыққыма арнадым» пікірталас әткеншегі | 20.04.23 | Ленц |
| 6 | «Оқитын қала» тікелей эфирі | 27.04.2023Инстаграмм | Мирошникова Алексейцева |
| 7 | «Бір ел-бір кітап» акциясы аясында Қазақстан халқының бірлігі күніне арналған «Қазақстан – достық шаңырағы» атты қазақстандық кітап күні | 28.04.23№2 ООК | Свиридова Е.все сотрудн. |
| 8 | Николай Заболоцкийдің туғанына 120 жыл толуына арналған және «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында «Степным ветрам не писаны законы» поэтикалық пазлы | 4.05.23№13 ЖББМ | Свиридова Е.Гельмутдинова А. |
| 9 | «Төлен Әбдік: шығармашылықтың қиын сыры» әдеби-танымдық бағдарламасы | 23.05.2023№1 ООК | Мирошникова Алексейцева |
| 10 | «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында М. Жұмабаевтың 130 жылдығына орай «Мағжан Жұмабаев: шығармашылығы және мұрасы» атты түсініктеме оқуы | 22.06.2023№1 ООК | Мирошникова |
| 11 | «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында М. Жұмабаевтың 130 жылдығына орай «Ақиық ақын Мағжан» әдеби кеш | 24.06.23№3 КБ | Айткожина ТМусина А.С. |
| 12 | «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында қазақ ақыны М. Жұмабаевтың 130 жылдығына арналған «Мағжан Жұмабаев өлеңдерінің әуендері» виртуалды журналы | 24.06.23Әл. желілер | Ленц И.Курманалина Ж |
| 13 | «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында Ш. Құдайбердиевтің 165 жылдығына «Даламдай дархан пір – тұлғн» буктрейлері | ШілдеӘл.желілер | Ленц И.Аменова О.Коняева Т. |
| 14 | «Қарымы бөлек қаламгер» әдеби батлы | 05.09.23 | Айткожина |
| 15 | «Абыз адам: Әбдікұлы Төлен» оқырман конференциясы | 28.09.23 | Свиридова |
| 16 | «Жүректен шыққан жылы сөздер» дөңгелек үстелі | қыркүйек | Сазонова |
| 17 | «Қара сөздің зергер шебері» әдеби батлы («Бір ел – бір кітап»акциясы аясында) | 06.10.2023№1 ООК | Мирошникова Алексейцева |
| 18 | «Бір ел – бір кітап» акциясы аясында М. Жұмабаев пен С. Торайғыровтың 130 жылдығына арналған «Алаштың сөнбес жұлдыздары» поэзия күні | 24.11.23коворкинг | Ленц И.Лаухина ОКурманалина Ж. |
Төлен Әбдікұлының әдеби мұрасымен «Саран қаласының ОКЖ» КММ кітапханалары арқылы танысуға болады.
Төлен Әбдікұлының ресми сайты: http://abdikov-tolen.kalamger.kz/